Các phương pháp phòng và kiểm soát tiến triển cận thị

CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÒNG VÀ KIỂM SOÁT TIẾN TRIỂN CẬN THỊ

1. Cận thị là một trong những tật khúc xạ thường gặp ở người lớn và trẻ em; đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị lực.

Lứa tuổi học sinh (từ 6-16 tuổi) rất dễ mắc chứng cận thị, độ cận thị tiến triển càng nhanh do mức độ làm việc nhìn gần bằng mắt càng nhiều. Cận thị nặng dẫn đến thoái hóa hắc võng mạc trung tâm gây giảm thị lực và có nguy cơ cao gây bong võng mạc, đục thủy tinh thể, glôcôm...

Cận thị là loại tật khúc xạ thường gặp nhất, chiếm khoảng 25% tổng dân số trên thế giới. Việc gia tăng cận thị không những là gánh nặng cho xã hội mà việc điều trị cho những người bị cận thị nặng còn có thể gặp nhiều nguy cơ rủi ro.

Việt Nam tỉ lệ cận thị đang tăng lên 36 triệu người, trong đó có 3 triệu trẻ em từ 6-15 tuổi.

Một nghiên cứu của Đại học Y Hà Nội khảo sát 250 người bệnh từ 5-18 tuổi cũng cho thấy, tỷ lệ xuất hiện tật cận thị cao nhất là ở học sinh tiểu học, chiếm 55,2%. Ngoài nguyên nhân di truyền như có hơn 24 gene có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển cận thị thì phần lớn trẻ em Việt Nam bị suy giảm thị lực do ngồi sai tư thế khi học, học tập cường độ cao, dùng thiết bị điện tử quá nhiều và không có thói quen khám mắt định kỳ.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ mắc cận thị

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng cận thị ở trẻ, trong đó có môi trường học tập của học sinh chưa tốt bao gồm:

• Chiếu sáng nơi học (phòng học, góc học tập) của các em chưa đủ sáng.
• Bàn ghế học tập không phù hợp với tầm vóc của học sinh.
• Do tư thế khi ngồi học của học sinh không đúng, nhất là khi viết bài hay làm bài tập, các em để mắt gần sát mặt bàn.
• Do các em đọc những cuốn sách hoặc truyện có cỡ chữ quá nhỏ hay vừa đi vừa đọc, vừa nằm vừa đọc làm cho mắt chóng bị mỏi.

Hiện nay, học sinh từ nhỏ tuổi cho đến lớn tuổi đang có xu hướng sử dụng các loại thiết bị vi tính ngày càng nhiều và càng tăng cho nên con mắt vốn đã bị mỏi mệt trong quá trình học tập nay lại tiếp tục mệt mỏi thêm.

Thực tế, đôi mắt của học sinh ngày hôm nay phải sử dụng quá nhiều trong học tập mà rất ít được nghỉ ngơi. Từ đó đôi mắt của các em đang từ tinh nhanh sẽ chuyển dần sang mệt mỏi dẫn tới tình trạng “cận thị giả” rồi chuyển tới cận thị thật. Đến lúc đó e rằng đã muộn và thị lực của trẻ đã giảm hẳn, cần phải có biện pháp can thiệp y khoa.

3. Các phương pháp kiểm soát sự tiến triển cận thị

Để kiểm soát tiến triển cận thị ở trẻ em, cần ngăn ngừa khởi phát cận thị và hạn chế tăng số cận ở trẻ.

• Kính Ortho K: Là một loại kính tiếp xúc cứng thấm khí được đeo vào ban đêm nhằm tác dụng làm dẹt biểu mô giác mạc trung tâm, làm dầy biểu mô vùng ngoại vi (peripheral epithelial) giúp làm chậm sự dài ra của trục nhãn cầu . Nhờ tác dụng tạm thời làm phẳng giác mạc trung tâm giúp người sử dụng có thể nhìn rõ ban ngày mà không cần đeo kính gọng.
• Dùng thuốc atropin nồng độ thấp: Đây là nhóm thuốc đối kháng muscarin không chọn lọc, tại mắt nó có tác dụng: giãn đồng tử và liệt điều tiết. Với nồng độ thấp 0,01%, nó có tác dụng làm hạn chế tăng số cận tới 50% trường hợp mà không gây những tác dụng phụ như: lóa mắt, chói mắt, khó nhìn gần... Ngoài tác dụng kiểm soát tăng số cận, atropin nồng độ thấp còn được sử dụng để kiểm soát khởi phát cận thị trên trẻ em.
• Kính áp tròng mềm đa tiêu( Multifocal soft contact lenses): một loại thiết bị y tế tiếp xúc trực tiếp lên bề mặt nhãn cầu. Kính có thể giúp trẻ cận thị nhìn rõ ở mọi khoảng cách cả nhìn xa, nhìn trung gian và nhìn gần. Kính có tác dụng làm giảm ảnh mờ ở vùng võng mạc chu biên giúp hạn chế tăng số cận. Tuy nhiên trẻ phải đủ lớn và cần có sự theo dõi của bác sĩ và cha mẹ để đảm bảo an toàn.
• Kính hai tròng (Executive Bifocal): Với thiết kế có 2 tiêu cự nên người sử dụng có thể nhìn rõ cả khi nhìn xa và nhìn gần. Kính gọng hai tròng executive là loại kính gọng có một đường thẳng nằm ngang kính, chia cách vùng công suất 2 thấu kính xa và gần. Kính hai tròng Executive có vùng nhìn gần nửa phía dưới rộng hơn kính 2 tròng thông thường, dựa trên cơ chế thư giãn điều tiết mắt của người bị cận thị, dẫn đến hạn chế tiến triển cận thị.
• Tăng cường hoạt động ngoài trời và giảm thời gian nhìn gần: Nhiều nghiên cứu ở Mỹ cho thấy, nhóm trẻ tham gia hoạt động ngoài trời nhiều hơn thì tỷ lệ gia tăng cận thị thấp hơn nhiều so với nhóm trẻ ít tham gia. Ngoài ra, việc giảm thời gian cho các công việc nhìn gần cũng góp phần kiểm soát tiến triển cận thị ở trẻ.

4. Phòng ngừa cận thị ở lứa tuổi học đường

• Trẻ em cần đảm bảo đủ ánh sáng khi trẻ đọc hoặc viết, lưu ý là ánh sáng thích hợp không quá chói hoặc quá mờ vì cả hai đều làm ảnh hưởng đến mắt.
• Trẻ giữ mắt đọc và viết tối thiểu cách xa 30cm.
• Ngồi cách khoảng 50cm với máy tính.
• Hạn chế đọc truyện với phông chữ nhỏ hoặc mờ.

Trẻ em cần bỏ thói quen nằm trên giường để đọc sách, đọc truyện hoặc nằm ra sàn nhà, điều này sẽ khiến mắt của trẻ bị cận thị và lệch khúc xạ. Khi đọc sách cần ngồi trên bàn ngay ngắn và có đầy đủ ánh sáng.

Chăm sóc dinh dưỡng đúng và đủ: vitamin A-C-E, khoáng chất, kẽm, selen... Học kết hợp với vui chơi và hoạt động ngoại khóa, luyện tập thể dục thể thao sẽ làm hạn chế gia tăng cận thị.

5. Vai trò quan trọng của kiểm soát tiến triển cận thị ở trẻ nhỏ

Kiểm soát tốt độ cận cho trẻ là một vấn đề lớn của sức khỏe cộng đồng.

Nhiều người cứ nghĩ cận thị là một tật khúc xạ đơn giản, chỉ cần đeo kính, nhưng thực tế, cận thị tiến triển nếu không được điều trị sẽ gây bong võng mạc, thiên đầu thống, đục thủy tinh thể xuất hiện sớm, làm tăng nguy cơ mù lòa.

Cận thị học đường gây ảnh hưởng đến khả năng nhận biết hình thể, sử dụng bàn tay, sự nhanh nhạy, năng động gây ra nhiều hạn chế trong sinh hoạt, học tập và giao tiếp khám phá thế giới xung quanh. Đặc biệt, các bệnh về mắt còn làm cho quá trình giảm thị lực và lão hóa xảy ra nhanh hơn.

Với  trẻ em cận thị và tiến triển cận thị nhanh, cần được thăm khám với bác sĩ Mắt định kì 3 tháng 1 lần  để được tư vấn các phương pháp kiểm soát tiến triển cận thị phù hợp.

Để biết thêm thông tin về phương pháp Ortho-K, vui lòng liên hệ: (84-24) 3577 1100, chat trực tiếp với BS. Trang qua skype: Tư vấn cận thị HFH hoặc gửi câu hỏi tại đây