NGOẠI TÂM THU THẤT: PHÂN LOẠI, CHẨN ĐOÁN VÀ HƯỚNG ĐIỀU TRỊ

Ngoại tâm thu thất là bệnh gì?

Ở người bình thường, xung điện được khởi phát từ nút xoang nhĩ nằm tại tâm nhĩ phải, sau đó được dẫn truyền xuống tâm thất, khiến tâm thất co bóp nhịp nhàng. Trong bệnh lý ngoại tâm thu thất, có một ổ phát nhịp ngoại lai nằm tại tâm thất, khiến tâm thất tự động phát nhịp và co bóp không theo sự chỉ huy của nút xoang nhĩ.

Tùy theo số lượng, vị trí của ổ phát nhịp ngoại lai và tần suất xuất hiện, ngoại tâm thu thất có thể được phân loại thành:

• Ngoại tâm thu thất đơn ổ (có duy nhất 1 ổ phát nhịp ngoại lai) và ngoại tâm thu thất đa ổ (có nhiều ổ phát nhịp ngoại lai)
• Ngoại tâm thu thất trái (thường nguy hiểm hơn nếu đi kèm bệnh tim thực thể) và ngoại tâm thu thất phải (thường gặp ở những người không có bệnh nền tim mạch)
• Ngoại tâm thu thất nhịp đôi (1 nhịp ngoại tâm thu thất đi kèm 1 nhịp xoang bình thường), ngoại tâm thu thất nhịp ba (1 nhịp ngoại tâm thu thất đi kèm 2 nhịp xoang bình thường), ngoại tâm thu thất cặp (2 ngoại tâm thu thất liên tiếp), ngoại tâm thu thất chuỗi (trên 3 ngoại tâm thu thất liên tiếp)

Nguyên nhân gây ra ngoại tâm thu thất

Ngoại tâm thu thất có thể xuất hiện ở người khỏe mạnh, chưa từng phát hiện bệnh lý tim mạch. Theo thống kê, có tới 80% người khỏe mạnh có nhịp ngoại tâm thu thất khi theo dõi holter điện tim 24h. Với những trường hợp này, ngoại tâm thu thất là vô căn và các ổ phát nhịp ngoại lai thường nằm ở đường ra thất phải, đường ra thất trái hoặc lá van động mạch chủ.

Tuy nhiên, nguy cơ bị ngoại tâm thu thất sẽ tăng lên nếu người bệnh có một hoặc nhiều yếu tố dưới đây.

• Các bệnh lý tim mạch như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim cấp, viêm cơ tim, bệnh cơ tim phì đại, dị tật tim bẩm sinh, hội chứng loạn nhịp tim di truyền…
• Bệnh lý của các cơ quan khác trong cơ thể như hạ kali máu, hạ magie máu, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hội chứng ngưng thở khi ngủ, suy giáp hoặc cường giáp, bệnh lý của tuyến thượng thận hoặc tuyến sinh dục
• Hút thuốc lá, thuốc lào hoặc uống rượu bia
• Sử dụng một số loại thuốc tim mạch, thuốc chống dị ứng, thuốc điều trị trầm cảm hoặc thuốc nhỏ mũi

Triệu chứng cảnh báo ngoại tâm thu thất

Phần lớn bệnh nhân ngoại tâm thu thất không có triệu chứng bất thường, đặc biệt ở người trẻ tuổi và không có bệnh nền tim mạch. Những bệnh nhân này thường tình cờ phát hiện ngoại tâm thu thất khi kiểm tra sức khỏe tổng quát. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể có một hoặc nhiều triệu chứng khó chịu dưới đây.

• Hồi hộp: đây là triệu chứng thường gặp nhất ở bệnh nhân có ngoại tâm thu thất. Nguyên nhân là do nhát bóp sau nhịp ngoại tâm thu thất nhanh và mạnh hơn nhịp tim bình thường.
• Cảm thấy tim bỏ lỡ một nhịp đập: do tim ngừng đập thứ phát sau nhịp ngoại tâm thu thất.
• Cảm nhận rõ nhịp đập mạnh ở vùng cổ
• Chóng mặt, ngất xỉu, đau ngực, khó thở: những triệu chứng này hiếm gặp và là dấu hiệu cảnh báo người bệnh có bệnh lý tim mạch tiềm ẩn.

Người bệnh có tần suất ngoại tâm thu thất thường xuyên hoặc có bệnh nền tim mạch thường cảm nhận được các triệu chứng khó chịu này rõ ràng hơn, nhất là vào ban đêm hoặc khi nằm nghiêng sang trái.

Ngoại tâm thu thất có nguy hiểm không?

Ngoại tâm thu thất ảnh hưởng tới sức khỏe nhiều hay ít tùy theo mức độ bệnh và người bệnh có bệnh nền tim mạch hay không. Trong đó, mức độ bệnh được xác định dựa vào tần suất xuất hiện nhịp ngoại tâm thu thất.

• Mức độ nhẹ: <10% hoặc <10.000 nhịp ngoại tâm thu thất/ ngày
• Mức độ trung bình: từ 10- 20% hoajcwj 10.000–20.000 ngoại tâm thu thất/ ngày
• Mức độ nặng: > 20% hoặc 20.000 nhịp ngoại tâm thu thất/ ngày

Ngoại tâm thu thất ở người khỏe mạnh thường lành tính, xuất hiện thưa thớt rồi tự hết, ít ảnh hưởng tới sức khỏe. Tuy nhiên, ngoại tâm thu thất cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý tim mạch tiềm ẩn mà người bệnh chưa được chẩn đoán trước đây. Do đó, khi có triệu chứng bất thường hoặc tình cờ phát hiện mình có ngoại tâm thu thất, người bệnh nên đi khám chuyên khoa tim mạch để được kiểm tra chuyên sâu nhằm xác định nguyên nhân, mức độ bệnh và được bác sĩ tư vấn, chỉ định phác đồ theo dõi, điều trị phù hợp.

Mặt khác, ngoại tâm thu thất thường xuyên có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như tăng nguy cơ tiến triển thành rung nhĩ, bệnh cơ tim và tăng tỷ lệ tử vong do các nguyên nhân tim mạch. Một nghiên cứu theo dõi hơn 16.000 bệnh nhân có ngoại tâm thu thất phát hiện rằng những bệnh nhân có mức độ bệnh trung bình tới nặng có nguy cơ phát triển bệnh lý rung nhĩ cao hơn gần 2 lần so với những bệnh nhân có mức độ bệnh nhẹ (4,91% so với 2,73%).

Cần lưu ý rằng bệnh cơ tim do ngoại tâm thu thất gây ra thường tiến triển chậm, phải mất vài tháng hoặc vài năm. Vì lẽ đó, người bệnh không nên chủ quan mà cần theo dõi sức khỏe lâu dài, tái khám theo hẹn của bác sĩ để được đánh giá sức khỏe định kỳ và phát hiện sớm tiến triển của ngoại tâm thu thất.

Chẩn đoán ngoại tâm thu thất

Để biết mình có bị ngoại tâm thu thất không, người bệnh cần đi khám chuyên khoa tim mạch. Trước tiên, bác sĩ sẽ khai thác các thông tin của người bệnh liên quan đến tiền sử gia đình, các bệnh từng mắc và đang điều trị, các loại thuốc đang dùng và các triệu chứng bất thường… Tiếp theo, người bệnh sẽ được kiểm tra mạch, huyết áp, thăm khám lâm sàng tim, phổi và các bộ phận khác trên cơ thể. Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định các cận lâm sàng cần thiết với từng bệnh nhân nhằm chẩn đoán bệnh và xác định nguyên nhân gây bệnh.

Các cận lâm sàng thường được chỉ định với bệnh nhân nghi ngờ có ngoại tâm thu thất bao gồm:

• Điện tâm đồ: là cận lâm sàng đầu tay giúp chẩn đoán ngoại tâm thu thất. Một lần đọc điện tâm đồ đủ để bác sĩ phát hiện sóng điện tim bất thường của bệnh nhân.
• Holter điện tim trong 24 - 48h: Trong một số trường hợp chưa thể kết luận về mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân đeo holter điện tim liên tục trong 24 - 48 giờ nhằm theo dõi nhịp tim của bệnh nhân trong suốt quá trình sinh hoạt và nghỉ ngơi.
• Siêu âm tim: Bác sĩ có thể chỉ định siêu âm tim với những bệnh nhân có ngoại tâm thu thất thường xuyên hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng như ngất xỉu, đau ngực, khó thở hoặc nghi ngờ bệnh nhân có bệnh tim cấu trúc.
• Nghiệm pháp gắng sức: có thể được cân nhắc nhằm phát hiện các bất thường chỉ xuất hiện khi bệnh nhân hoạt động gắng sức.
• Xét nghiệm máu: nhằm loại trừ một số nguyên nhân gây ra ngoại tâm thu thất như rối loạn điện giải, bệnh lý tuyến giáp…

Điều trị ngoại tâm thu thất như thế nào?

Bệnh nhân ngoại tâm thu thất không có triệu chứng bất thường hoặc có triệu chứng nhưng mức độ nhẹ và không có yếu tố nguy cơ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như bệnh cơ tim, suy tim cấp, nhịp nhanh thất, ngoại tâm thu thất thường tự hết và không cần điều trị.

Với những bệnh nhân có ngoại tâm thu thất thường xuyên hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng như ngất xỉu hoặc có bệnh cơ tim, bệnh tim tiềm ẩn, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Bệnh nhân có thể được điều trị nội khoa bằng thuốc hoặc được điều trị bằng thủ thuật tim mạch.

Các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị ngoại tâm thu thất bao gồm thuốc chẹn beta, thuốc chống loạn nhịp tim, thuốc chẹn kênh canxi hoặc amiodarone. Người bệnh cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý dừng thuốc hoặc tăng, giảm liều thuốc nhằm tối ưu hiệu quả điều trị và hạn chế tác dụng không mong muốn của thuốc.

Nếu phương pháp dùng thuốc không còn hiệu quả hoặc bệnh nhân muốn điều trị dứt điểm hoặc với bệnh nhân suy tim, bác sĩ có thể chỉ định triệt đốt qua ống thông sử dụng năng lượng radio. Khi thực hiện thủ thuật này, bác sĩ sẽ đưa một ống thông có gắn các điện cực vào tim của người bệnh nhằm phá hủy ổ phát nhịp ngoại lai gây ra ngoại tâm thu thất. Trong quá trình thực hiện thủ thuật, người bệnh được gây mê nên hầu như không cảm thấy đau đớn hay khó chịu.

Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội được trang bị hệ thống lập bản đồ điện sinh lý 3D Abbot Ensite X EP System thế hệ mới nhất và đầu tiên tại Việt Nam, giúp bác sĩ xác định chính xác vị trí cần triệt đốt, nâng cao hiệu quả điều trị khỏi hoàn toàn ngoại tâm thu thất và hạn chế tối đa biến chứng.

Để được tư vấn về bệnh lý ngoại tâm thu thất hoặc đặt lịch khám với các bác sĩ, chuyên gia tim mạch hàng đầu của Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội, quý khách hàng vui lòng liên hệ hotline 024 3577 1100.